Κείμενα από την εθνική εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ. ~ agapinos

Γεώργιος Βιζυηνός

Τον είδες με τα μάτια σου, γιαγιά, τον Βασιλέα,
ή μήπως και σε φάνηκε, σαν όνειρο, να πούμε,
σαν παραμύθι τάχα;
Τον είδα με τα μάτια μου, ωσάν και σένα νέα,
πα να γενώ εκατό χρονώ, κι' ακόμα το θυμούμαι Στο θλιβερό αυτό κρατίδιο παρατηρείται ένα μοναδικό ίσως στον κόσμο φαινόμενο. Αυτοί οι οποίοι κατέχουν την εξουσία, εδώ και χρόνια, μισούν την ίδια τους την πατρίδα. Νομίζουμε πως ο οποιοσδήποτε διάλογος, η οποιαδήποτε διαπίστωση, και η κάθε προσπάθεια αντίστασής μας θα έπρεπε να ξεκινά από αυτό το τραγικό δεδομένο. Πολλοί θα βιαστούν να πουν περί προδοτών, περί «σιωνιστών», χάνοντας την ουσία του θέματος. Δεν είναι σίγουρο το αν κάποιος που επιλέγει την ημέρα της ιερής μνήμης της Ποντιακής Γενοκτονίας, να θέσει θέμα πανελλήνιων εξετάσεων. «Στου Κεμάλ το σπίτι», είναι «προδότης», ή «σιωνιστής», ή οτιδήποτε άλλο θέλετε, το βέβαιο είναι πως είναι ψυχοπαθής. Διακατέχεται από ένα απίστευτο συμπλεγματικό μισελληνισμό (όχι απλά ανθελληνισμό), ο οποίος, όπως άλλωστε όλες οι ψυχικές παθήσεις, έχει κυριεύσει ως παράνοια την σκέψη του και την ζωή του. Αυτή είναι όμως η ελληνική εκπαίδευση, και αυτό δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Στο μάθημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας υπάρχουν εδώ και χρόνια αυτά τα κείμενα. Κενά κείμενα, κενών ανθρώπων. Το συγκεκριμένο μάθημα έχει μετατραπεί από εισαγωγή στην ανάλυση και την ερμηνεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ενός μεγάλου κομματιού του ελληνικού πολιτισμού, σε μια κατάπτυστη ανθελληνική και πολυπολιτισμική προπαγάνδα. Ξεχασμένος από τα σχολικά βιβλία για παράδειγμα είναι ο Γεώργιος Βιζυηνός, ο οποίος κατά σύμπτωση καταγόταν και αυτός από την Ανατολική Θράκη, όπως και ο συγγραφέας «Στου Κεμάλ το σπίτι» Γιώργος Ιωάννου. Ο Βιζυηνός όμως δεν έτυχε ποτέ να γίνει θέμα πανελληνίων εξετάσεων. Γεννημένος στο χωριό Βιζύη της Ανατολικής Θράκης το 1849 το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Σύρμας. Ολόκληρος ο βίος του φαίνεται σαν μια διαδικασία τραγωδίας κατά την οποία ο Βιζυηνός διαπερνούσε την συντριβή για να οδηγηθεί στην κάθαρση, κάτι το οποίο είναι εμφανές σε όλο του το έργο. Εντυπωσιακός διηγηματογράφος, συγκλονιστικός ηθογράφος. Μεγαλωμένος μέσα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο η Κόκκινη Μηλιά και ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, κοίμιζαν το βράδυ τα παιδιά, και γέμιζαν την ψυχή τους με Ελλάδα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως οι σπουδές του Βιζυηνού στην Αθηνα, στην Θεολογική σχολή της Χάλκης, αλλά κυρίως στην Γερμανία (διδάκτωρ στο Gottingen) είχαν σαν αντικείμενο την παιδική ψυχή. Ήταν άλλωστε από τους σημαντικότερους συντελεστές του διάσημου παιδικού περιοδικού του Γρ. Ξενόπουλου «Η Διάπλασις των παίδων» στο οποίο ο Βιζυηνός δημοσιεύει διηγήματα και ποιήματά του. Σήμερα την διάπλαση των παίδων ανέλαβαν η Διαμαντόπουλου και η Δραγώνα. Εκτός από την λογοτεχνία και την ποίηση, ο Βιζυηνός ασχολείται συστηματικά με την φιλοσοφία και το 1885 εξελέγη υφηγητής της Φιλοσοφίας με το έργο του «Η φιλοσοφία του καλού παρά τω Πλωτίνω». Σε όλο του το έργο είναι ξεκάθαρη η τάση ψυχογραφήσεως την οποία επιχειρεί, τις περισσότερες μάλιστα φορές ακόμη και στον ίδιο του τον εαυτό. Πιστεύει βαθύτατα στην ηθοπλαστική δύναμη των θρύλων, των μύθων, και των εικόνων. Τα θέματά του τα λαμβάνει από τα παιδικά του χρόνια, από τις λαϊκές παραδόσεις, την Θράκη, την Πόλη, επηρεασμένος βαθύτατα από τον μεγάλο Ν. Πολίτη, και από τους εθνικούς θρύλους, την Μεγάλη Ιδέα, όπως άλλωστε το συγκλονιστικό του ποίημα «Ο τελευταίος Παλαιολόγος». Πέρα όμως από την έντονη αφηγηματική του τεχνοπλασία, ο Βιζυηνός χαρακτηρίζεται από την δύναμη να παρατηρεί τους ανθρώπους, να τους ερμηνεύει, να τους ερευνά βαθύτερα, να σκιαγραφεί και να αναλύει τον χαρακτήρα τους με τρόπο ψυχαναλυτικό, γεγονός το οποίο ακόμη και σήμερα καθηλώνει τους αναγνώστες του. Η ψυχή του Βιζυηνού είναι μια ψυχή παιδική. Νοσταλγεί όπως και ο Παπαδιαμάντης τα παιδικά του χρόνια, αναζητώντας την λύτρωση από τον κόσμο τον οποίο βίωνε. Για τον Βιζυηνό τα παιδικά του χρόνια είναι το καταφύγιό του και η παρηγοριά του. Η επιστροφή του σε αυτά μέσω των κειμένων του σημαίνει γι' αυτόν μια βαθύτερη ανάγκη πνευματικής ισορροπίας, κάτι το οποίο ο Βιζυηνός αναζητούσε σε όλη του την ζωή. Άγνωστο αν το κατάφερε, καθώς το 1892 προσβάλλεται από σοβαρή νοητική ασθένεια και νοσηλεύεται στο Δρομοκαΐτειο , όπου θα πεθαίνει έγκλειστος τέσσερα χρόνια αργότερα. Αξίζει κάποιος στην ζωή του να ταξιδέψει διαβάζοντας τον Γεώργιο Βιζυηνό, όπως άλλωστε και ο ίδιος μας παρουσιάζει τον εαυτό του ταξιδιώτη στο συγκλονιστικό του ηθογραφικό έργο «Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον». Έννοιες και εικόνες από τα βάθη της ελληνικής ψυχής, όπως άλλωστε και «Ο τελευταίος Παλαιολόγος». Κείμενα τα οποία δεν έχουν πλέον καμιά θέση στην «παιδεία» και στην «λογοτεχνία» αυτού του τραγικού κρατικού μορφώματος.

Ευάγγελος Χ. Χανιώτης