4.8.11

4η Αυγούστου 1936 μέσα από τις σελίδες του περιοδικού PATRIA.

4Η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936: Ο ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ.
Βαθιές είναι οι ομοιότητες ανάμεσα στο καθεστώς του Μεταξά και τα προπολεμικά φασιστικά καθεστώτα της ΕυρώπηςΣε όλα τα εθνικιστικά κινήματα και καθεστώτα του Μεσοπολέμου λέξεις όπως "θεωρία", "δόγμα", "ιδεολογία" δεν έχουν βιβλική σημασία, αλλά εκφράζουν προπαντός την ανάγκη για πίστη, δηλαδή τη συγκεχυμένη διανοητική τάση  εκείνου που δρα, να πιστεύει απολύτως σε αυτό που κάνει. Το γεγονός πως ο Χίμμλερ παρατηρούσε πως οι άνδρες των Ες Ες δεν ενδιαφέρονταν για τα καθημερινά προβλήματα αλλά αποκλειστικά για τα ιδεολογικά ζητήματα και "για τη μεγάλη τύχη να έχουν επιλεγεί για ένα αιώνιο χρέος", δεν πρέπει να αποδοθεί σε φαρισαϊκό ζήλο ούτε σε θρησκευτική πίστη, αλλά στην ανάγκη που  επικρατεί σε όλα τα ολοκληρωτικά κινήματα να "δημιουργηθεί η πίστη".
Μια πίστη που θα προκαλέσει σαν μια καθαρτική φλόγα πρώτα απ' όλα μια εσωτερική αλλαγή.  Το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου επωφελήθηκε ιδεολογικά από το γεγονός πως γεννήθηκε σε μια γη αρχαίου σκεπτικισμού και, όπως είναι γνωστό, χρειάζονται λιγότερες αγριότητες για να επιβάλλεις κάτι νέο, όταν ο κόσμος πιστεύει με λιγώτερο φανατισμό.
Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση υπήρχε το ζητούμενο της δημιουργίας του "νέου ανθρώπου", του προσαρμοσμένου στα μέτρα του μεταξικού καθεστώτος, το οποίο είχε απορρίψει την χριστιανική ή την φιλελεύθερη αντίληψη, που άφηνε οπωσδήποτε ένα περιθώριο αποδοχής του ανθρώπου, όπως ακριβώς είναι, με τις αρετές και τα ελαττώματά του.
Ο χριστιανικός πεσσιμισμός υπηρετεί την εξουσία της Εκκλησίας, αλλά είναι ταυτοχρόνως και μια βαθιά επιβεβαίωση, ιστορικά αιτιολογημένη, των αδυναμιών και της ανεπάρκειας του ανθρώπου
Και ο φιλελεύθερος καταναλωτισμός είναι μεν προς το συμφέρον των αστών που διαθέτουν τα μέσα παραγωγής των επιθυμητών αγαθών, αλλά ανταποκρίνεται επίσης σε πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες, μέσα σε αυτό που λέγεται αγώνας ζωής. Αντίθετα, η ολοκληρωτική φιλοσοφία αντιμετωπίζει συνήθως ένα διαρκές δίλημμα: ο άνθρωπος-μάζα, αναγνωρίζεται μόνο όταν χρησιμοποιείται σαν όργανο για την κατάληψη της εξουσίας. Αμέσως μετά, με κάποιον μαγικό τρόπο, οφείλει να μεταμορφωθεί σε έναν "νέο άνθρωπο". Στον αγώνα για την εξουσία ενδυναμώνονται τα χειρότερα χαρακτηριστικά του παλαιού ανθρώπου, όπως η απίστευτη ικανότητά του να πιστεύει, να προδίδει, να καταδίδει, να ψεύδεται και ύστερα περιμένουν με εμπιστοσύνη ότι μέσα από αυτήν την αισχρή χρυσαλλίδα θα βγει ένας νέος Ζίγκφριντ.
Για παράδειγμα, το αυταρχικό σταλινικό καθεστώς ενθάρρυνε συστηματικά τις χειρότερες ιδιότητες του Ρώσου, την υποταγή του στην εξουσία, τη χωριάτικη ικανότητά του να ψεύδεται με πονηριά και προσποιητή αφέλεια, και από την άλλη τιμωρούσε τις καλύτερες όψεις του, όπως τη γενναιοφροσύνη και την καλοσύνη. Ύστερα, παρουσίασε στον κόσμο αυτό το φρικαλέο αποτέλεσμα σαν αριστούργημα, και απόρησε, γιατί ο κόσμος έστρεψε το βλέμμα του αλλού. Δεν είχαν όμως έτσι ακριβώς τα πράγματα στην περίπτωση της 4ης Αυγούστου. Μολονότι το καθεστώς Μεταξά είχε σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά μιας ολοκληρωτικής δικτατορίας, η προσωπικότητα του "Αρχηγού" ήταν εκείνη που έδινε τις συνισταμένες στο καθεστώς. Κι ο Ιωάννης Μεταξάς, σύμφωνα με τα δικά του γραφόμενα, αισθανόταν ως "ένας ιππότης που είχε θέσει το ξίφος του στην υπηρεσία του Μονάρχη του". Ερμηνεύοντας αυτή τη φράση σε κοινωνιολογικούς όρους βλέπουμε πωΟ Βασιλεύς Γεώργιος ο Β΄ με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρύσανθο τον από Τραπεζούντος. Ο Ιωάννης Μεταξάς ετοιμάζεται  να φιλήσει το χέρι  του Αρχιεπισκόπους ο ηγέτης της 4ης Αυγούστου ανήκε στην παλαιά στρατοκρατική αριστοκρατία της Ευρώπης, της οποίας η αρχή του τέλους είχε σημάνει με την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με άλλα λόγια επρόκειτο για μια προσωπικότητα η οποία ήθελε μεν να δημιουργήσει τον "νέο άνθρωπο" σύμφωνα με τα μέτρα και τα σταθμά της δικής της ιδεολογίας, αλλά και η οποία ταυτοχρόνως δεν είχε καμμία θέληση να έρθει σε απόλυτη και κάθετη ρήξη με το πολιτικό και πολιτειακό κατεστημένο της χώρας, όσο κι αν ένιωθε μέσα του ότι το ελληνικό κράτος στο παρελθόν τον είχε αδικήσει και είχε παραγνωρίσει τις ικανότητες του. Κατά συνέπειαν σεβόταν απόλυτα την κρατούσα ορθόδοξη θρησκεία την οποία θέλησε μόνο να τροποποιήσει. Από αυτή τη βάση αρχίζει η ιστορία των σχέσεων 4ης Αυγούστου και θρησκείας. 
Ως απόλυτος κυβερνήτης του Ελληνικού κράτους, ο Ιωάννης Μεταξάς έθεσε πρώτη του προτεραιότητα την ποδηγέτηση και την απόλυτη καθοδήγηση της σκέψης του Ελληνικού λαού στα μονοπάτια που εκείνος επιθυμούσε και χάραζε. Για να το επιτύχει αυτό χρησιμοποίησε σαν πιο πρόσφορο, ενδεδειγμένο και αποτελεσματικό όπλο του την προπαγάνδα κυρίως εντός της χώρας. Ο Τύπος, το Ραδιόφωνο που τότε άρχισε να εκπέμπει, η Εκπαίδευση, ο Κινηματογράφος, καθώς και κάθε άλλο πρόσφορο μέσο επιστρατεύθηκαν, για να πείσουν τους Έλληνες πως το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου ήταν το πολίτευμα του εικοστού αιώνα που ερχόταν να αντικαταστήσει τον Φιλελευθερισμό και τη Δημοκρατία του περασμένου αιώνα που είχαν τις ρίζες τους στις τεκτονικές στοές και τη, μασσωνικής έμπνευσης, Γαλλική Επανάσταση. Βεβαίως, η ίδια προσπάθεια γινόταν εκείνη ακριβώς την περίοδο και στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, όπου οι Μπολσεβίκοι προσπαθούσαν να πείσουν τα πολυάριθμα και ετερογενή πλήθη της ΕΣΣΔ πως ο Κομμουνισμός ήταν το μέλλον της ανθρωπότητας.
Εάν θελήσουμε να εξετάσουμε τα πράγματα από θρησκειολογική άποψη, τότε οφείλουμε να πούμε πως το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου ήταν κατά κύριο λόγο ένα πνευματικό φαινόμενο και ως τέτοιο πρέπει να εξετασθεί και να γίνει κατανοητό σε όλη του την έκταση και το βάθος. Όπως ο Κορνέλιος Κοντρεάνου δημιούργησε την ίδια περίοδο στη Ρουμανία ένα είδος ορθοδόξου μυστικισμού του υπερεθνικισμού, και με μεσσιανικά κηρύγματα κατάφερνε να μετατρέπει τους φοβισμένους νεαρούς επαρχιώτες από τη Μολδαβία και την Τρανσυλβανία σε ανθρώπους που ήταν έτοιμοι να σκοτώσουν, αλλά και να πεθάνουν για τα ιδανικά τους, έτσι και ο Μεταξάς έδωσε στο καθεστώς του τη μορφή μιας πνευματικής εξέγερσης εναντίον όλων των παλαιών ιδεολογιών "που διέφθειραν τις ιερές αρχές της θρησκείας, της πατρίδος και της οικογενείας". Μολονότι πολιτικά επεδίωκε να ακολουθεί ένα ρεαλιστικό δόγμα, ωστόσο δεν πίστευε στη δυνατότητα της "ευτυχίας" επί της γης, και συνεπώς απέκρουε όλες τις τελεολογικές αντιλήψεις κατά τις οποίες, σε μια ορισμένη περίοδο θα γίνει μια οριστική τακτοποίηση του ανθρωπίνου γένους. Στην πράξη απέβλεπε μόνο στο να λύσει τα προβλήματα που ετίθεντο ιστορικά από μόνα τους και που από μόνα τους εύρισκαν ή υποδείκνυαν τη λύση τους, ασχέτως εάν κάποιοι τους έδιναν μεταφυσική χροιά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής του της νοοτροπίας είναι και το εξής γεγονός:
Μετά τον θάνατο του Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, πρώτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών, συνήλθε η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος και εξέλεξε ως διάδοχο στον θρόνο του τον από Κορινθίας, Δαμασκηνό Παπανδρέου, τον μετέπειτα κατοχικό Αρχιεπίσκοπο. Τότε με επέμβαση του ο Ιωάννης Μεταξάς ακύρωσε, λόγω κάποιου κανονικού "κωλύματος", την εν λόγω εκλογή και προώθησε στον θρόνο τον φίλα προσκείμενο σε εκείνον, τον από Τραπεζούντος Χρύσανθο Φιλιππίδη. Στις ενστάσεις των συνοδικών αρχιερέων, πως τον Δαμασκηνό τον εξέλεξε το Αγιον Πνεύμα και άρα ο κυβερνήτης έπρεπε να αποδεχθεί το θέσφατον, ο κατά τα άλλα βαθιά πιστός Μεταξάς απήντησε εκπλήσσοντας όσους τον άκουγαν: "Δεν θα επιτρέψω ούτε στο Αγιον Πνεύμα να μου διαλύσει το κράτος!"
Στον άνθρωπο της ιδεολογίας της 4ης Αυγούστου Η προπαγανδιστική αφίσσα του Καθεστώτος για τα τρία χρόνια της εξουσίας τουσυμπεριλαμβάνοντο το Εθνος, η Πατρίδα και ο ηθικός νόμος, πράγματα που συνέδεαν με ισχυρούς δεσμούς τα άτομα αλλά και τις γενιές με μια παράδοση και μια αποστολή η οποία καταστέλλει το ένστικτο της κλειστής ζωής με τις σύντομες απολαύσεις, για να θρονιάσει μέσα στο καθήκον μια ζωή ανώτερη, ελεύθερη από τους περιορισμούς του τόπου και του χρόνου. Μια ζωή στην οποία ο άνθρωπος, μέσα από την αυταπάρνηση, από τη θυσία των ιδίων του συμφερόντων, μέσα ακόμα και από τον ίδιο του τον θάνατο, πραγματοποιεί ολόκληρη εκείνη την πνευματική ύπαρξη στην οποία ενυπάρχει η αξία του ως ανθρώπου. Δηλαδή στο Έθνος. Αυτή η πνευματική αντίληψη της ιδεολογίας της 4ης Αυγούστου ανέβλυσε από τη συσσωρευμένη για δεκαετίες αντίδραση εναντίον του μαλθακού και υλιστικού θετικισμού του 19ου αιώνα. Καμμία δράση δεν εξαιρέθηκε από το κριτήριο της ηθικής και τίποτε δεν μπόρεσε να αφαιρέσει από επάνω του την αξία που ορίζει ότι όλα ανήκουν σε μια τάξη με ηθικούς σκοπούς. Γι' αυτό και η ανθρώπινη ζωή, υπό αυτά τα δεδομένα, είναι σοβαρή, αυστηρή, θρησκευτική, αφιερωμένη σε έναν κόσμο στηριγμένο στις ηθικές και υπεύθυνες δυνάμεις του πνεύματος. Ο οπαδός της 4ης Αυγούστου ήταν ο άνθρωπος που περιφρονούσε τη βολική ζωή.
Το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν παρέμεινε αδιάφορο ενώπιον του θρησκευτικού δεδομένου και γενικά ενώπιον μιας ιδιαίτερα θετικής θρησκείας όπως είναι η ελληνική ορθοδοξία. Το μεταξικό κράτος δεν είχε μια δική του θεολογία αλλά είχε μια ηθική κι έναν ιδιόμορφο μυστικισμό. Έτσι η νόμω κρατούσα θρησκεία θεωρήθηκε ως μια από τις πιο βαθειές εκδηλώσεις του πνεύματος και κατά συνέπεια το κράτος τη σεβόταν και την προστάτευε. Το Καθεστώς του Μεταξά, εξαιρουμένης της προσωπολατρίας του Αρχηγού που καλλιεργούσε, δεν δημιούργησε έναν δικό του "θεό", όπως θέλησε παλιότερα να κάνει μέσα στο ακραίο παραλήρημα της Συντακτικής, ο Ροβεσπιέρος. Ούτε προσπάθησε μάταια να τον σβήσει από τις ψυχές των ανθρώπων, όπως αποπειράθηκε ο Μπολσεβικισμός. Σε μια δική του χάραξη θρησκευτικού δρόμου προσπάθησε να "παντρέψει" το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, καταφανώς "ειδωλολατρικό", με την κρατούσα ορθόδοξη θρησκεία δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο τον "Ελληνοχριστιανισμό".
Όσο κι αν καταδικάζουν πολλοί σήμερα την ιδέα του "Ελληνοχριστιανισμού" κι αν την θεωρούν ιστορικά ανέφικτη, ωστόσο οφείλουν να την εξετάσουν μέσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα και στα ιστορικά πλαίσια στα οποία εμφανίσθηκε και αναπτύχθηκε. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου είχε ανάγκη από μια "δική του θρησκεία", μια θρησκεία προσαρμοσμένη στα μέτρα του. Ο Χριστιανισμός, που αντικρούει την ηρωική αντίληψη της ζωής και τον υπεράνθρωπο, που κηρύσσει την αποτυχία του ανθρώπου ο οποίος δεν στηρίζεται στη συγνώμη και τη συγχωρετικότητα, που διδάσκει στους πιστούς του να στρέφουν και τη άλλη παρειά στα ραπίσματα, δεν του αρκούσε κι ούτε του ταίριαζε. Η Λογική, από την άλλη, είχε απογοητεύσει, αφού από αυτήν γεννήθηκαν οι υποκριτικές δημοκρατίες του μεσοπολέμου καθώς και μια επιστήμη η οποία δεν έδωσε στους ανθρώπους ούτε την ειρήνη, ούτε την ευτυχία. Κι αφού ο άνθρωπος στρέφεται εκ φύσεως προς το θείο, προκύπτει η ανάγκη για μια νέα θρησκεία, ταυτόχρονα μεταφυσική και γήινη, κληρικαλιστική και λαϊκή, ειδωλολατρική και χριστιανική, προσαρμόσιμη σε όλες τις αντιφάσεις και στα ασαφή αλλά ποθητά οράματα.

Η μορφή του χαρισματικού Αρχηγού, του Ιωάννη Μεταξά, βρίσκεται τοποθετημένη στο κεντρικό σημείο αυτής της πίστης, εκεί όπου η ανάγκη των μαζών για μια λατρεία δένεται με την ανάγκη για έναν Αρχηγό. Μέχρι τότΜια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Οι τσολιάδες της Προεδρικής Φρουράς χαιρετούν με τον Φασιστικό χαιρετισμό τον Ιωάννη Μεταξά που συνοδεύεται από σύσσωμη την Κυβέρνηση της 4ης Αυγούστουε ήδη η αστική επανάσταση του Διαφωτισμού, που κυβέρνησε τη νέα γαλλική κοινωνία στο όνομα όλων των κοινωνικών τάξεων, είχε νιώσει την ανάγκη να δώσει μια θρησκευτική υποβλητικότητα στο σύστημα της. Το πέτυχε εν μέρει με τις τελετές, με τις γιορτές που τόσο αγαπούσε ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, εύκολα αντιγραμμένες από τις ειδωλολατρικές ή τις χριστιανικές. Και φυσικά πέρασε ξυστά από το γελοίο, αγγίζοντας τα όρια του, με τη μασονικής έμπνευσης λατρεία της "θεάς Λογικής" των Γάλλων επαναστατών, μία λαϊκή λειτουργία χωρίς νόημα, μία παράλογη απόπειρα να ενωθούν το ορθολογικό με το θείο.

Στην περίοδο του Μεσοπολέμου, όλα τα Εθνικιστικά και ολοκληρωτικά κινήματα ξαναπήραν τον ίδιο δρόμο και το καθένα τους προσπαθούσε να ερμηνεύσει, να κωδικοποιήσει, να χρησιμοποιήσει τα λαϊκά χαρακτηριστικά και τις παραδόσεις. Η ναζιστική Γερμανία, βαθιά επηρεασμένη από τον Νιτσεϊσμό, κατασκεύασε ένα υποβλητικό αμάλγαμα από τον γερμανικό παγανισμό και τον μεσαιωνικό Καθολικισμό. Ο ιταλικός Φασισμός αιωρήθηκε ανάμεσα στη χρησιμοποίηση της κρατικής Καθολικής θρησκείας με οικουμενικούς και αυτοκρατορικούς σκοπούς και στη δημιουργία ενός φασιστικού μυστικισμού, ενός Φασισμού ιεραποστολικού τύπου. Την ίδια περίοδο στη Σοβιετική Ρωσία κυριαρχούσαν αυταρχικές θεότητες, το κόμμα-παντογνώστης και η δικτατορία του προλεταριάτου είχαν τα δικά τους σκηνώματα με πρώτο τη σορό του Λένιν, την οποία προσκυνούσαν υποχρεωτικώς για δεκαετίες και προσκυνούν κυριολεκτικώς μέχρι σήμερα οι νοσταλγοί του ερυθρού τρόμου και των σοβιέτ. Όλες οι θρησκείες που "γεννιούνται" μέσα στα πλαίσια των ολοκληρωτικών καθεστώτων, υιοθετούν αμέσως την αρχή της Θείας Πρόνοιας, υποτάσσοντάς την σε δικές τους ιδιαίτερες ανάγκες. Ο Θεός είναι με εκείνους που έγιναν κατά τη δική του εικόνα και ομοίωση κι όχι με τις διάφορους "εχθρούς και βαρβάρους". Για τους Σοβιετικούς η Πρόνοια ήταν ο Θεός της Ιστορίας που ενσαρκώνεται στην καθοδήγηση του κόμματος και στον εκάστοτε γραμματέα του, τον μόνο ικανό να τον ερμηνεύσει με ακρίβεια. Οι Ιταλοί φασίστες είχαν μια θεότητα οπωσδήποτε ντόπια, καθισμένη ανάμεσα στον αυτοκρατορικό Δία του Παλατίνου και στον Αιώνιο Πατέρα της Καππέλλα Σιξτίνα, δηλαδή τον επιδέξιο Ντούτσε που τους κατάφερνε να συμφωνήσουν.
Αλλά και το καθεστώς της 4ης Αυγούστου είχε όλα εκείνα τα στίγματα και τις τάσεις, τα στοιχειώδη γνωρίσματα των αυταρχικών κινημάτων με λατρευτικό χαρακτήρα. Σε μια προσπάθεια επιστροφής στην ένδοξη ελληνική αρχαιότητα επανήλθαν στο φως οι πιο βαθιές λαϊκές μνήμες και τα προγονικά τελετουργικά. Ως σύμβολο του καθεστώτος υιοθετήθηκε ο διπλούς πέλεκυς, πανάρχαιο μινωικό σύμβολο, ενώ ταυτοχρόνως αναβίωσαν, έστω και θεατρικά, αρχαίες εορτές όπως τα Δελφικά και τέθηκαν στην "καθημερινή διάταξη" νυκτερινές λαμπαδηφορίες και η λατρεία των ηρωικών προγόνων. Το σύμβολο της ιερής φλόγας, που προέρχεται από τις αρχέγονες προμηθεϊκές τελετές, συναντάται επίσης και στους αγνώστους στρατιώτες του Εθνικισμού όπως και στα φλογερά σύμβολα των δημοκρατικών και αριστερών παρτιζάνων. Όλα αυτά τα καθεστώτα οργάνωναν λαμπαδηφορίες και άναβαν νυκτερινές "καθαρτικές" πυρές και νεκρικές λατρείες των προγόνων με μια πραγματική μανία. Την ίδια περίοδο στη γειτονική Ιταλία ο Μουσσολίνι διακήρυσσε πως "ένας λαός που θεοποιεί τους νεκρούς του δεν θα ηττηθεί ποτέ!". Αλλά και ο Χίτλερ ύψωσε βωμό στους πεσόντες και τους αφιέρωσε νίκες, ενώ οι Σοβιετικοί ηγέτες μεταμόρφωσαν το Κρεμλίνο σε μαυσωλείο τους.
Η Ελλάς έχει μια ακατάλυτη ιστορική πορεία μέσα στον χρόνο κι αυτό έπρεπε να εμπεδωθεί πρώτα από όλα, από τους ίδιους τους Έλληνες. Έτσι γεννήθηκε η θεωρία του "Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού" ο οποίος άρχιζε να λάμπει ξανά κάτω από την ηγεσία του Αρχηγού. Η Ελλάς θα πρωτοπορούσε και πάλι στον κόσμο. Έτσι, μια παγκόσμια ορθόδοξη διάσκεψη με τη συμμετοχή κορυφαίων θεολόγων όπως ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ, που οργανώθηκε στην Κηφισιά το έτος 1936, απέβλεπε ακριβώς στο να αναλάβει η ελλαδική ορθοδοξία την πρωτοκαθεδρία της Ορθοδοξίας παγκοσμίως, παραγκωνίζοντας τρόπον τινά το υπό τουρκική κατοχή Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Οι "θρησκείες" που αναπτύχθηκαν εκείνη την περίοδο μέσα στα εθνικιστικά κινήματα και καθεστώτα της Ευρώπης, όπως αυτό του Ιωάννη Μεταξά, παίρνουν από τις θρησκείες των θεών την αντίληψη του μυστηρίου, με αποτέλεσμα να συναντάται και σε αυτές η ιδέα της "άνωθεν μεσσιανικής ιερής αποστολής", η εξαγγελία σχεδίου για την "αναμόρφωση του κόσμου" κ.ά. Η μυστηριολογία, στη συγκεκριμένη περίπτωση, είχε μια ιδιαιτερότητα. Ναι μεν εξήγγειλε δημόσια τη μεσσιανική αποστολή του Καθεστώτος και του Αρχηγού καθώς και τα σχέδια για την αλλαγή του κόσμου, αλλά κρατούσε μυστικό το πότε θα πραγματοποιηθούν αυτά, γεγονός όμως που της στερούσε κύρος.
δείτε το video "Ο Ιωάννης Μεταξάς και η 4η Αυγούστου"
> Κωνσταντίνος Τσοπάνης
δημοσιεύθηκε στο
5ο τεύχος του περιοδικού PATRIA (Οκτώβριος 2007) 


Το Εθνικό Καθεστώς της 4ης Αυγούστου 1936

ΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ την 4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936!


TΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ κ. ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ

Το εκδοθέν διάγγελμα του κ. Μεταξά δημοσιευθέν εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως έχει ως εξής :


« Προς τον ελληνικόν λαόν, Ενώ η βουλή η εκλεγείσα μετά τας μακράς εσωτερικάς περιπετείας τον Ιανουάριο του 1936, όπως αποκαταστήση την εσωτερικήν γαλήνην και τάξιν , απεδείχθει ευθύς εξ' αρχής ανίκανος και εις τούτο και εις το να δώσει κυβέρνησιν εις την χώραν και η ανικανότης αύτη απεδείχθη και κατόπιν και τελευταίως ακόμη ένεκα των αθεραπεύτων κομματικών αντιθέσεων και προσωπικών ερίδων , αίτινες ελάχιστα ενδιέφερον την μεγίστην μάζαν του εργαζομένου λαού , ο κομμουνισμός επωφελούμενος και της περιστάσεως ταύτης και την προς αυτόν δοθείσης υποστηρίξεως διαφόρων πολιτικών μερίδων , ήγειρε θρασυτάτην την κεφαλήν του απειλών σοβατότατα το κοινωνικόν καθεστώς της Ελλάδος.


Ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ


Από μακρού χρόνου αλλά ιδίως μετά τους τελευταίους μήνας εντατικώτατα πλέον ο κομμουνισμός παρασκεύαζε την κοινωνικήν επανάστασιν και τελευταίως επίστευσεν ότι ευρίσκεται στα πρόθυρα αυτής. Αι σκηναί της Θεσσαλονίκης κατά τον παρελθόντα Μάϊον υπήρξαν το προοίμιον. Και προ αυτών και έκτοτε μετά μεγαλυτέρας εντατικότητος καταπλημμύριζε τους στρατώνας δια πρακτόρων και εντύπων προκηρύξεων καλών τους στρατιώτας εις κοινωνικήν επανάστασιν. Εκ παραλλήλου εισεχώρει από καιρού εις την εκπαίδευσιν διαφθείρων μέγα μέρος του εκπαιδευτικού σώματος από του Πανεπηστημίου μέχρις των διδασκάλων της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως επιδρών ούτω ολεθριώτατα επί της νεολαίας του έθνους , την οποίαν επιζητεί να παρασύρη εις αντιπατριωτικήν λήθην των ωραίων ελληνικών παραδόσεων, υποσκάπτων ούτω και αυτήν την ελπίδα καλυτέρου μέλλοντος της ελληνικής φυλής. Εισεχώρησεν επίσης εις τον υπαλληλικόν εν γένει κόσμον επιζητών να καλλιεργεί μεταξύ των υπαλλήλων το αίσθημα ότι το κράτος είναι ο κοινός εχθρός του οποίου και αυτοί πρέπει να υποσκάψουν τα θεμέλια, όπως ούτω κατά την στιγμήν της ενάρξεως του στασιαστικού αγώνος ευρεθή εις παραλυσίαν ο κρατικός μηχανισμός.


Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΥΣΠΡΑΓΙΑ


Εκμεταλλευόμενος ο κομμουνισμός την οικονομικήν δυσπραγία της χώρας , προελθούσαν κατά μέγα μέρος και της κακοδιοικήσεως του παρελθόντος οπότε τα αλληλοδιαδεχόενα εις την εξουσίαν κόμματα απερροφώντο από τας μεταξύ των οξυτάτας έριδας στρέφοντα κυρίως την δράσιν των εις την δια της κομματικής συναλλαγής ενίσχυσίν των, εκμεταλλευόμενος ο κομμουνισμός την κατάστασιν ταύτην εξήγειρε συστηματικώς τους εργάτας και τας πενεστέρας τάξεις κατά του αστικού κράτους παραπλανών αυτούς δια μυρίων διαβολών και δημαγωγικών και απατηλών και ανεκλπήρωτων υποσχέσεων. Η κυβέρνησίς μου η τελείως ακομμάτιστος κληθείσα εις την αρχήν τον Απρίλιον του έτους τούτου και διαγνώσασα ευθύς εξ αρχής τους κινδύνους τους οποίους διέτρεχεν η ελληνική κοινωνία και ευθύς εξ αρχής αποφασισμένη να λάβη άπαντα τα μέτρα τα οποία εξήγγειλε δια των προγραμματικών αυτής δηλώσεων, τα αποσκοπούντα εις την ηθικήν και υλικήν βελτίωσιν απάσης της κοινωνίας και ιδιαιτέρως των αγροτών , των εργατών και των πενεστέρων εν γένει τάξεων, εις μάτην ήλπιζεν ότι θα είχε έκθυμον και ειλικρινή την υποστήριξιν των πολιτικών κομμάτων εις τον υπέρ της ελληνικής κοινωνίας αγώνα της, μολονότι και εις υποχωρήσεις και εις συγκαταβάσεις προέβη προς τα αντιμαχόμενα ταύτα κόμματα, τας οποίας υπό άλλας περιστάσεις δεν θα έκαμνεν. Εις κάθε βήμα η κυβέρνησις συνήντα την υπόκωφον κομματικήν αντίδρασιν , αποσκοπούσα την μείωσιν του κύρους αυτής , η δε αντίδρασις αύτη είχε συνεπίκουρον και μεγίστην μερίδα του τύπου , ήτις δια αχαλίνωτου και δημαγωγικής αρθρογραφίας και δια ψευδούς και κακόβουλου ειδησεογραφίας σπουδαίως συνέτεινεν εις την ευόδωσιν της ανατρεπτικής του κομμουνισμού προσπάθειας.

ΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Τα τελευταία γεγονότα , συνεχώς και διαρκώς εκτεινόμεναι απεργίαι , αι πλείσται των οποίων υπήρξαν αδικαιολόγηται από οικονομικής απόψεως, η χαρακτηριστική τελευταία στάσις των εμφανιζομένων ως ηγετών της συντηρητικής εργατικής τάξεως , οίτινες παρέδωσαν εαυτούς εις τον κομμουνισμόν ή επί τη βάσει προμελετημένου σχεδίου προπαρασκευασθείσα πανεργατική απεργία ήτις κατά τας ιδιαιτέρας διαπιστώσεις της κυβερνήσεως απετέλει την απαρχήν γενικωτέρας στασιαστικής εκδηλώσεως , έπεισαν την κυβέρνησιν ότι ευρίσκεται εις τα πρόθυρα ωργανωμένης κινήσεως προς ανατροπήν του κοινωνικού καθεστώτος. Η πεποίθησις αύτη της κυβερνήσεως απεδεικνύετο ακριβής εκ του γεγονότος ότι την 31ην Ιουλίου επιτροπή κομμουνιστών βουλευτών παρουσιασθείσα εις το πολιτικόν μου γραφείον , εδήλωσεν εις την κυβέρνησιν ιταμώτατα ότι αν αύτη η κυβέρνησις δηλαδή δεν εγκατέλειπε τα μέτρα αυτής τα υπέρ των πραγματικών συμφερόντων των εργατών άτινα εφαρμοζόμενα θα απελύτρωνον αυτούς από τον τυραννικόν ζυγόν του κομμουνισμού , ότι : « Θα κάμουν απεργίαν όχι μόνον είκοσι τεσσάρων ωρών αλλά και σαράντα οκτώ και διακοσίων σαράντα οκτώ ωρών και θα αγωνισθούν εις τα πεζοδρόμια μέχρις ότου επιβάλλουν την θέλησίν των». Προ τοιαύτης εν γένει καταστάσεως , ήτις απετέλει άμεσον απειλήν κοινωνικής και εθνικής καταστροφής ευρισκόμενη η κυβέρνησις και θεωρούσα επιτακτικόν αυτής καθήκον να προλάβη την εκδήλωσιν της ανατρεπτικής στάσεως δια την καταστολήν της οποίας θα έρρεεν ασφαλώς άφθονον αίμα , προέβη τη εγκρίσει της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως εις την κήρυξιν στρατιωτικού νόμου καθ΄ άπασα την χώραν και την διάλυσιν της Βουλής. Συγκεντρώσας ούτω ως υπεύθυνος αρχηγός της κυβερνήσεως ολόκληρον την εξουσίαν, της οποίας έχω την ανάγκην δια να σωθεί η Ελλάς από την απειλούμενην καταστροφήν της , δηλώ κατηγορηματικώς ότι είμαι αποφασισμένος να φέρω δια παντός μέσου και με γοργόν βήμα εις πέρας την βαρείαν αποστολήν , την οποίαν ανέλαβον απέναντι της Α.Μ. του Βασιλέως και του ελληνικού λαού.


ΕΚΚΛΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ


Επικαλούμαι πλήρη και αμέριστον την συνδρομή όλων των Ελλήνων, οίτινες αγαπούν την πατρίδα μας υπέρ πάν άλλο και θέλουσι να βλέπουσιν αυτήν ισχυράν και ευημερούσαν. Επικαλούμαι πλήρη και αμέριστον την συνδρομή όλων των Ελλήνων, οίτινες πιστεύουσιν ότι πρέπει να παραμένωσιν αλώβητοι αι εθνικαί ημών παραδόσεις και ο ελληνικός μας πολιτισμός. Επικαλούμαι πλήρη και αμέριστον την συνδομήν όλων των Ελλήνων οίτινες θέλωσιν να αποκτήσωσι πραγματικάς ελευθερίας και να απολυτρωθώσιν από την τυραννίαν των δημαγωγών και των ανατρεπτικώς δρώντων αναρχικών στοιχείων υπό τον ζυγόν της οποίας στενάζει και φθείρεται από καιρού η ελληνική κοινωνία. Ο Ελληνικός λαός δύναται από της στιγμής ταύτης να ζη και να εργάζηται ήσυχος και απερίσπαστος και με απόλυτον το αίσθημα της ασφαλείας , καθώς και με πλήρη την πεποίθησιν ότι η κυβέρνησις εδραιούσα το κοινωνικόν καθεστώς θα εργασθή υπό την αιγίδα της Α.Μ. του Βασιλέως αποτελεσματικώς δια την ευημερίαν της ελληνικής κοινωνίας εν γένει και ιδιαιτέρως των πενεστέρων και πασχουσών αυτής τάξεων. Προς τούτο ζητώ από πάντας πλήρη πειθαρχίαν προς το κράτος απαραίτητον δια την σωτηρίαν της ελληνικής κοινωνίας και άνευ της οποίας πειθαρχίας πραγματική ελευθερία δεν δύναται να υπάρξει. Οφείλω όμως να δηλώσω επίσης κατηγορηματικώς ότι πάσαν οιανδήποτε αντίδρασιν κατά του εθνικού τούτου έργου της ελληνικής αναγεννήσεως είμαι αποφασισμένος να την εξουδετερώσω δια του τραχυτέρου τρόπου.»


Εν Αθήναις τη 4η Αυγούστου 1936

Ο πρόεδρος της κυβερνήσως

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ


4η Αυγούστου 1936


Το Εθνικό Κράτος της 4ης Αυγούστου 1936!

4η Αυγούστου 1936.

metaxas21933- Με το αποτυχημένο κίνημα επιβολής δικτατορίας του Πλαστήρα - Βενιζέλου
1934- Με τη συζήτηση να περιστρέφεται στο ποιός θα κάνει την δικτατορία.
1935- Με το αποτυχημένο κίνημα των Αξιωματικών Ναυστάθμου και την δίκη 1.130 υπευθύνων (εκ των οποίων οι κυρίως υπεύθυνοι Βενιζέλος και Νικ. Πλαστήρας είχαν διαφύγει στο εξωτερικό, και τελικά κατεδικάσθηκαν εις θάνατον και αυτοί και άλλοι 60, σε ισόβια 57, σε πρόσκαιρες ποινές 20, σε μικρότερες ποινές 57. Εκτελέστηκαν δε από το έκτακτο στρατοδικείο ο Παπούλας και ο Κοιμήσης. (Γρ. Δαφνής. Η Ελλάς μεταξύ δύο Πολέμων Β τ.343 -354)
1935- Με το κίνημα του Κονδύλη και την επάνοδο του Βασιλέως Γεωργίου Β'.
1936.- Με το κίνημα του νέου «Στρατιωτικού Συνδέσμου» με αρχηγό τον Κ. Πλατή. Φθάνουμε στις εκλογές του Ιανουαρίου 1936, που διενεργήθηκαν σωστά από την υπηρεσιακή Κυβέρνηση Δεμερτζή, όπου ο Αρχηγός του κόμματος των Ελευθεροφρόνων, Ιωάννης Μεταξάς, έλαβε 7 έδρες στο Κοινοβούλιο). Τον Μάρτιο αναλαμβάνει το Υπουργείο Στρατιωτικών, γεγονός που επικροτεί ο Ε. Βενιζέλος (Επιστολή προς Λ. Ρούφον), και δημοσίευμα στο Ελεύθερο Βήμα 18 Μαρτίου 1936). Η πλήρης αποδοχή του Ιωάννη Μεταξά από τον πολιτικό κόσμο, ως Πρωθυπουργού ολοκληρώνεται αφού έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή με 241 ψήφους υπέρ.
Η Γ' αναθεωρητική Βουλή έκλεισε στις 30.4.1936, και ο Μεταξάς στις 3.5.1936 αναχώρησε προκειμένου να λάβει μέρος στο Συμβούλιο της Βαλκανικής Συνεννοήσεως στο Βελιγράδι. Στις 29 Ιουνίου ο Νικόλαος Πλαστήρας ανοικτά καλεί τον Μεταξά να κηρύξει δικτατορία, υπό τον όρο να επαναφέρει όλους του αποτάκτους μέχρι και του τελευταίου δεκανέως (Ανεξάρτητος 29.6.1936).
Το Μάιο 1936 απεργίες με πολλά θύματα ξεσπούν στην Θεσσαλονίκη και νέες απεργίες ακολουθούν στις 4 Ιουλίου του 1936. Λίγες μέρες αργότερα στην Ελλάδα αναμένεται να ξεσπάσει η 248η απεργία εκείνης της χρονιάς. Η ΓΣΕΕ κηρύττει γενική απεργία εναντίον της υποχρεωτικής διαιτησίας ενώ τα φιλεργατικά μέτρα, με το Βασιλικό Διάταγμα για την υποχρεωτική διαιτησία δημοσιεύθηκαν την 21.7, η γενίκευσις του οκταώρου εξηγγέλθη την 28.7, και η απόφασις περί κατωτάτου ορίου ημερομισθίου την 30.7. Την 29 Ιουλίου η πανεργατική συγκέντρωση του «Κεντρικού» ορίζει την απεργία για την 5 Αυγούστου ενώ νέες συμπλοκές ξεσπούν στον Πειραιά, Σέρρες, Λαύριο, όπου γίνεται και η πρώτη δυναμιτιστική απόπειρα με υλικά, που έχουν κλαπεί από τις αποθήκες του στρατού.
Η κομμουνιστική απειλή υπήρξε ασφαλώς ένας λόγος σοβαρός αλλά όχι ο αποφασιστικός για την μεταβολή του πολιτεύματος. Είναι βέβαιο ότι τα εξωτερικά γεγονότα επηρέασαν καθοριστικά την απόφαση του Γεωργίου Β' και του Πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά για την επιβολή της 4ης Αυγούστου.
1936. Με την άρση των κυρώσεων κατά της Ιταλίας καταρρέει οριστικά η «Κοινωνία των Εθνών» και το σύστημα στο οποίο είχε στηριχθεί η Ειρήνη του Κόσμου.
1936. Ο Λούντεντορφ δημοσιεύει με τίτλο «Ολοκληρωτικός Πόλεμος» την επερχόμενη σύγκρουση, άλλοι συγγραφείς την ίδια εποχή προβλέπουν σύγκρουση Αγγλίας Ιταλίας για την κυριαρχία της Μεσογείου.
1935. Ο Χίτλερ στις 16 Μαρτίου έγινε Καγκελάριος, κατήγγειλε την Συνθήκη των Βερσαλλιών και του Λοκάρνο και έκανε υποχρεωτική την στράτευση.
1935 Ο Μουσολίνι τον Οκτώβριο εισβάλλει στη Αβησσυνία και τον Μάιο 1936 ολοκληρώνει την κατάληψη της καταλαμβάνοντας την Αντίς Αμπέμπα.
1936. 10η Φεβρουαρίου η Γκεστάπο ανωτέρα από το νόμο
1936. 7η Μαρτίου ο Γερμανικός στρατός εισβάλλει στην περιοχή του Ρήνου.
1936. Η Ρωσία με δικτάτορα τον Στάλιν εξαπέλυσε κύμα εκκαθαρίσεων, με ομαδικές συλλήψεις, Νεκροί 2.000.000, εκτοπισθέντες στη Σιβηρία. 7-8.000 000
1936. 17η Ιουνίου αρχίζει ο Ισπανικός εμφύλιος ( 700.000 νεκροί).
1936. 19η Ιουλίου ο Φράνκο έκανε την αντεπανάσταση.
1936. 1η Οκτωβρίου ο Φράνκο εγκαθίδρυσε την δικτατορία..
1936. Την 4η Αυγούστου, εν όψει των διεθνών εξελίξεων, ο Ιωάννης Μεταξάς, με αφορμή την πανεργατική απεργία της 5ης Αυγούστου, ζητά από τον Βασιλέα Γεώργιο την άρση των 'Αρθρων του Συντάγματος 5,6,10,11,12,14,20, και 95 (βάσει του Νόμου 4229/1929 που είχε ψηφίσει η Βουλή επί Βενιζέλου). Θεωρεί την λύση αυτή στην οποία οδηγείται αναγκαστικά η χώρα ως την μόνη μπρος στο αδιέξοδο που την είχε οδηγήσει ο κοινοβουλευτισμός. Το Διάγγελμα πρός τον Λαόν δια την Μεταβολήν της 4ης Αυγούστου 1936, και ο λόγος που εκφωνεί από ραδιοφώνου την 10η Αυγούστου, ο Ιωάννης Μεταξάς ως Εθνικός Κυβερνήτης (Λόγοι σελ. 16-18), προς τους Έλληνες, τις Ελληνίδες και την ελληνική νεολαία φανερώνει τους λόγους από τους οποίους οδηγήθηκε στην άρση των άρθρων του Συντάγματος και τους Σκοπούς της 4ης Αυγούστου.
Από την 4η Αυγούστου και μέχρι το θάνατό του, θα κυβέρνηση την Ελλάδα σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους, με βοηθό του την Κυβέρνησή του και την σύμπραξη και καλή θέληση των Ελλήνων, που κατανόησαν την σοβαρότητα της καταστάσεως. Με την θετική στάση τους στις αποφάσεις και στα έκτατα μέτρα που πήρε, του έδωσαν την δύναμη να φέρει εις πέρας το 'Εργο της 4ης Αυγούστου και της ετοιμασίας του πολέμου. Στον ηρωικό στρατό αλλά και στον άμαχο πληθυσμό και την Νεολαία, που συμπαραστάθηκε και στήριξε τα Έργα της 4ηςΑυγούστου, οφείλεται η Νίκη.
Τακτικά χαρακτηρίζεται το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ως φασιστικό. Ήταν όντως και ως πιο σημείο επηρεάστηκε από τα σύγχρονά του φασιστικά καθεστώτα της Ευρώπης; Ο ίδιος ο Μεταξάς δεν εκφράζει πουθενά κάποιο θαυμασμό για αυτά τα καθεστώτα, κάθε άλλο. Ούτε υπάρχει ένα σημείο στο οποίο να φανερώνεται μία σκέψη συμπάθειας μίμησης ή συνεργασίας. Άλλωστε ο Μεταξάς έχει μία φυσική αλλεργία προς κάθε τι μη ελληνικό αν και δέχεται ότι θαυμάζει στους Γερμανούς μόνο για τα χαρακτηριστικά που λείπουν από τους Έλληνες, όπως την πειθαρχία. Στο Ημερολόγιο του (2 Ιανουαρίου 1941, τόμος Δ' σελ.553) υπάρχει η κριτική και η περιφρόνηση του προς αυτά. Ο Κωνσταντίνος Σαράντης σε μελέτη που επιγράφετε: Η ιδεολογία και ο πολιτικός χαρακτήρας του καθεστώτος του Ιωάννου Μεταξά στην συλλογική έκδοση, με επιμέλεια Θάνου Βερέμη, και τίτλο «ο Μεταξάς και η εποχή του».Αθήνα, Ευρασία 2009, λέει. «Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν συγκέντρωνε τα απαραίτητα αποφασιστικά χαρακτηριστικά που θα το έθεταν χωρίς αμφιβολία στην ίδια κατηγορία με τα δυτικοευρωπαϊκά φασιστικά και εθνικοσοσιαλιστικά κράτη, όποιες και αν ήταν οι εμφανείς ομοιότητες και σχέσεις με αυτά». Αν θέλουμε να περιγράψουμε με ακρίβεια τι κράτος ήταν η 4η Αυγούστου θα κρατήσουμε τα λόγια του ιδίου του Μεταξά. Η Ελλάδα έγινε ένα Κράτος αντικομουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό, Κράτος με βάση αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό χωρίς κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά.
Στις 19 Ιουλίου του 1935, έχει ήδη γράψει στην Εφημερίδα των Ελλήνων, την ανησυχία και αμφιβολία του, ως προς την Δικτατορική διακυβέρνηση, όμως ένα χρόνο αργότερα είναι υποχρεωμένος εκ των πραγμάτων να την εφαρμόσει ο ίδιος.
«Αλλ' είναι αι δικτατορίαι η λύσις ; Κανείς ευσυνείδητος δικτάτωρ δεν θα έδιδε καταφατικήν απάντησιν εις αυτό το ερώτημα. Των δικτατοριών το μοιραίον μειονέκτημα είναι η αδυναμία και αυτής ακόμη της προβλέψεως της διαδοχής των. Αποτυγχάνουσαι ή επιτυγχάνουσαι αι δικτατορίαι είναι συνδεδεμέναι με τας τύχας του δικτάτορος και δεν έχουν διάδοχον άλλον πλην του χάους»
Στο Ημερολόγιό του συμπληρώνει το 1937.
Μήνες αγωνίας, ανησυχίας ποτέ αναπαύσεως. Ζωή γεμάτη από κινδύνους. Οι άλλοι δεν τα είδαν ούτε θα τα μάθουν ποτέ...Ολα τα έθαψα μέσα μου χάριν της Χώρας. Μίαν ημέραν άλλοι που κάτι αντελήφθησαν, μπορεί να τα είπουν...
Ο Ναύαρχος Καββαδίας στο βιβλίο του « Ο Ναυτικός Πόλεμος του 1940» καταθέτει ότι, στο Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο, που έγινε το φθινόπωρο του 1936, ανάμεσα σε άλλα, ο Ιωάννης Μεταξάς παρουσία του: Αντιστρατήγου Ι. Παπαβασιλείου, Αντιναύαρχου Δ. Οικονόμου, Υποναύαρχου Α. Σακελλαρίου, Πλοιάρχου Ε.Καββαδίαν, Πλοιάρχου Χ. Δελαγραμμάτικαν, Πλοιάρχου Χ. Κοννιάλη. Πλοιάρχου Π. Ιωάννίδη, είπε τα εξής:
Αυτό που θα σα είπω δεν θα το ανακοινώσητε εις κανένα. Προβλέπω πόλεμον μεταξύ Αγγλικού και Γερμανικού συγκροτήματος. Πόλεμον πολύ χειρότερον από τον προηγούμενον. Εις τον πόλεμον αυτόν θα κάνω ό,τι μπορώ δια να μην εμπλακεί η Ελλάς, αλλά τούτο δυστυχώς θα είναι αδύνατον. Και επαναλαμβάνω και πάλιν, αυτό προ παντός να μην εξέλθη της αιθούσης αύτης, είναι περιττόν να σας είπω ότι η θέσις μας εις την σύρραξιν αυτήν θα είναι παρά το πλευρόν της Αγγλίας.
Το κείμενο αυτό επιβεβαιώνεται και αναφέρεται στο έργο του Αντιναυάρχου Δημητρίου Γ. Φωκά: «Έκθεσις επί της Δράσεως του Ναυτικού κατά τον Πόλεμον 1940-1944», Τυπογραφείον Π.Ν 1953. Τόμος Α. σελ.9, κεφ.2. Η Πολιτική της Ελλάδος και το Επιτελικόν της Πρόγραμμα.
Η πολιτική του Ιωάννη Μεταξά στηρίχτηκε από εκείνη την εποχή αφ΄ ενός, στην απόφαση της μη εμπλοκής της Ελλάδος στον πόλεμο και της αποφυγής πάσης ενέργειας δυναμένης να εμπλέξει την χώραν εις ρήξιν ή την δημιουργία δυσαρέσκειας προς κάποια Μεγάλην Δύναμιν, αφ' ετέρου και παραλλήλως στην προετοιμασία του στρατού και της κοινωνίας δια την αντιμετώπιση παντός ενδεχομένου.
Η θέσι του στο πλευρό των Συμμάχων είναι δεδομένη από την αρχή, όμως υπό όρους. Η απαίτηση για τα Δωδεκάνησα ήταν ο στόχος του. Πέρα όμως από όλα αυτά η απόφασή του να αμυνθεί κατά πάσης προσβολής του Ελληνικού εδάφους, είναι έκδηλη και δηλωμένη ποικιλοτρόπως από την 18 Μαρτίου 1939.
από το blog της εγγονής του Ιωάννη Μεταξά
www.elkosmos.gr


Twitter Delicious Facebook Digg Favorites More