Πόση άραγε απογοήτευση μπορεί να αντέξει ο πολίτης, από την απαξία των φορέων της παντοειδούς εξουσίας και την καταρράκωση των θεσμών, επί των οποίων οφείλει να εδράζεται η οργανωμένη κοινωνία; Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει την ανάλγητη κρατική εξουσία, όταν σιωπούν ηχηρά όσοι έχουν χρέος να τον προστατεύσουν, λόγω του θεσμικού ρόλου που τους εμπιστεύθηκε η πολιτεία; Σε καιρούς, όπου ο πολίτης δεν εμπιστεύεται τα κόμματα, την κυβέρνηση, τη δικαιοσύνη και την αστυνομία, με την Εκκλησία - σήμερα - να απέχει, η μόνη του ελπίδα είναι ο πνευματικός κόσμος της χώρας, που σε άλλες εποχές όρθωνε το ανάστημά του, άλλοτε στην αυθαιρεσία της κρατικής εξουσίας, άλλοτε για να τη συνδράμει σε δύσκολες εποχές, όπως έπραξε το 1922 και το 1940.
Φαίνεται όμως, ότι μεταπολιτευτικά εγκλωβίστηκε ο πνευματικός κόσμος σε δημοσιοϋπαλληλικές και δημοσιοσχεσιστικές νοοτροπίες, εξακολουθώντας όμως να φέρει έναν τίτλο που απεμπόλησε: αυτόν του πνευματικού ηγέτη και καθοδηγητή του ελληνικού λαού, που επάξια προ 35ετίας έφερε.
Όλα τα παραπάνω, με αφορμή τηλεοπτική εκπομπή στην οποία προσκεκλημένοι ήσαν οι πρυτάνεις των ανωτάτων ιδρυμάτων της χώρας και των οποίων η παρουσία μόνο θλίψη προκάλεσε, για τους δυο παρακάτω λόγους:
Πρώτον, διότι φάνηκαν έμφοβοι εμπρός στην προοπτική να λειτουργούν έννομα τα "πνευματικά ιδρύματα", προφανώς διότι θα έχαναν την υποστήριξη των "γνωστών αγνώστων", των οποίων η αφανής ή εμφανής συμμετοχή στη διοίκηση των Πανεπιστημίων είναι καταλυτική.
Κυρίως όμως, διότι έδειξαν πως αγνοούν ποιος είναι ο ρόλος τους. Παραπονέθηκαν διότι ο Τύπος δεν προβάλλει τα όσα θετικά συμβαίνουν στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αναφερόμενοι σε επιτυχίες σχολών της θετικής κατεύθυνσης. Αναφέρθηκαν δηλαδή στην εκπαίδευση, που όμως είναι όργανο της Παιδείας. Λησμόνησαν ή αγνοούσαν ότι η λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αποβλέπει στην παροχή παιδείας, όπως άλλωστε ορίζει το Σύνταγμα, στο άρθρο 16, παρ. 2: «Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλαση σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».
Μπορούν άραγε οι πρυτάνεις να βεβαιώσουν ότι διαπλάθουν χρηστούς χαρακτήρες, ως έχουν υποχρέωση; Τι ακριβώς πράττουν για την ανάπτυξη "εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης" ή για την παροχή ηθικής αγωγής των Ελλήνων;
Να γνωστοποιήσουμε στους δασκάλους (βαρύς τίτλος, που απαιτεί ισχυρές πλάτες για να τον φέρει κάποιος) ότι μπορούμε να ορίσουμε την Εκπαίδευση ως το σύστημα, δηλαδή τα μέσα, τις μεθόδους που οδηγούν στην παιδεία.
Η οποία Παιδεία είναι το σύνολο των αρετών που κοσμούν έναν ηθικό και ενάρετο χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει ότι η Παιδεία δεν περιορίζεται αποκλειστικά στην παροχή γνώσεων δια της διδασκαλίας, αλλά απευθύνεται σε όλες τις πλευρές της προσωπικότητας. Στο ήθος, στον ψυχισμό, στην κοινωνικότητα και σε όλα αυτά που συνθέτουν αυτό που λέγεται "ολοκληρωμένη προσωπικότητα". Όταν ο Σωκράτης ρωτήθηκε ποιο είναι το τελειότερο ζώο, απάντησε: «άνθρωπος παιδεία κεκοσμημένος».
Αξίζει να αναφέρουμε τη γνώμη ενός πράγματι λογίου, του Μάνου Χατζιδάκι: «Και πρώτα απʼ όλα τι εννοούμε λέγοντας παιδεία: την πληροφορία, την τεχνική, το δίπλωμα εξειδίκευσης, που εξασφαλίζει γάμο, αυτοκίνητο και ακίνητο, με πληρωμή την πλήρη υποταγή του εξασφαλισθέντος ή την πνευματική και ψυχική διάπλαση ενός ελεύθερου ανθρώπου με τεχνική αναθεώρησης και ονειρικής δομής, με αγωνία απελευθέρωσης και με διαθέσεις μιας ιπτάμενης φυγής προς τ΄ άστρα».
Αυτός είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών και ιδιαίτερα των πρυτάνεων. Που υποκρίνονται (;) ότι τον αγνοούν. Όλα τα αιτήματα προς την Πολιτεία που τίθενται από πλευράς εκπαιδευτικών, είναι συντεχνιακά ή έχουν σχέση με την εκπαίδευση. Δεν έτυχε να αντιληφθούμε την προβολή αιτήματος σχετικού με "τη διάπλαση ενάρετου χαρακτήρα" του μαθητή.
Πριν από μερικές δεκαετίες στα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία φοιτούσαν οι μαθητές με αντιληπτικές αδυναμίες. Σήμερα τα πράγματα αντεστράφησαν. Η υποταγή των εκπαιδευτικών στο σύστημα - εθελούσια ή μη, αδιάφορο - υποχρεώνει τους γονείς, με επιβάρυνση του οικογενειακού προϋπολογισμού, να στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, λόγω απαξίωσης της δημόσιας παιδείας.
Και ο ακαδημαϊκός κόσμος; Οι λόγιοι; Οι ταγοί του λαού που οφείλουν να τον κατευθύνουν στη σωστή πορεία; Σιωπούν ηχηρά.
Δίκτυο 21