Ανοικτή επιστολή προς τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ για την τροποποίηση του κώδικα ελληνικής ιθαγένειας Έκκληση προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
Γεώργιος Ι. Μάτσος
Δ.Ν., Δικηγόρος
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Ο Πρωθυπουργός διακήρυξε ότι πρέπει να δοθεί ελληνική ιθαγένεια σε όσους μετανάστες δεν γνωρίζουν άλλη πατρίδα εκτός από την Ελλάδα. Είναι βέβαια ορθή η πρωθυπουργική ρήση. Υλοποιείται, όμως, στο νομοσχέδιο τροποποίησης του κώδικα ελληνικής ιθαγένειας;
Οι υπό ψήφιση διατάξεις πολιτογράφησης ενηλίκων θέτουν κάποιες προϋποθέσεις εξελληνισμού, όχι όμως τη βασικότερη: την προηγούμενη απόκτηση ελληνικής συνείδησης. Η γνωσιολογική πρόσκτηση της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής ιστορίας, η συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτική ζωή, δεν συνεπάγονται αυτομάτως την απόκτηση ελληνικής συνείδησης. Όσοι έχετε ζήσει στο εξωτερικό, θα μάθατε άριστα τη γλώσσα και την ιστορία των χωρών υποδοχής και θα συμμετείχατε ενεργά στην κοινωνική και πολιτική τους ζωή. Ωστόσο παραμείνατε Έλληνες, δεν μεταβάλετε εθνική συνείδηση. Τίποτε δεν διασφαλίζει στο κατατεθέν νομοσχέδιο ότι η κτήση της ιθαγένειας δεν θα γίνει καθαρά για ωφελιμιστικούς λόγους, χωρίς ο αιτών να έχει πραγματική πρόθεση εξελληνισμού.
Και αν για τους ενήλικες υπάρχει κάποια, έστω και ανεπαρκής, διαδικασία εξελληνισμού, τίποτε αντίστοιχο δεν προβλέπεται για τα τέκνα που γεννιούνται στην Ελλάδα και λαμβάνουν την ιθαγένεια μόνον με πενταετή παραμονή των γονιών τους. Το τέκνο του μη εξελληνισμένου μετανάστη έχει πολλές πιθανότητες να παραμείνει μη εξελληνισμένο, ανατρεφόμενο μέσα σε εθνολογικά και θρησκευτικά γκέτο που ήδη έχουν δημιουργηθεί ανά την Ελλάδα. Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται και στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών, παρά τα μέτρα ενσωμάτωσης και παρά την αθρόα παροχή ιθαγένειας.
Σε άλλες χώρες, η απόκτηση εθνικής συνείδησης του αιτούντος ελέγχεται αποτελεσματικώς με την προηγούμενη απεμπόληση της ιθαγένειας του κράτους καταγωγής. Στην Ελλάδα, ο σήμερα ισχύων κώδικας ιθαγένειας προβλέπει τον έλεγχο μη απτών και μη αποτυπώσιμων, νομικά, κριτηρίων από την επιτροπή πολιτογράφησης, μέσω του θεσμού του
αναιτιολόγητου της απόρριψης της αίτησης πολιτογράφησης, που θέτει τον πυρήνα της απόφασης περί πολιτογράφησης εκτός του δικαστικού ελέγχου. Τούτο είναι ορθό, διότι η απόφαση για την απονομή της ιθαγένειας εμπεριέχει τη διαπίστωση της
ελληνικής συνείδησης του αιτούντος. Μια τέτοια διαπίστωση δεν είναι, εξ αντικειμένου, δυνατόν, να τεθεί υπό έλεγχο βασιμότητας με κριτήρια δικονομικά. Αποτελεί απόφαση πολιτική-εθνική.
Όσο εύσχημα ακούγεται η «ένταξη της διαδικασίας πολιτογράφησης στο κράτος δικαίου», άλλο τόσο πρόκειται για κρίσιμο σφάλμα νομοθετικής στοχοθέτησης. Το κράτος δικαίου, δηλαδή, ο δικαστικός έλεγχος, απουσιάζει όχι μόνον από τον πυρήνα της πολιτογράφησης, αλλά και από πράξεις όπως η προκήρυξη εκλογών, η σύνθεση της κυβέρνησης, η κήρυξη πολέμου, η σύναψη διπλωματικών σχέσεων με άλλα κράτη και σειρά πράξεων εξωτερικής πολιτικής. Η απόφαση για το ποιος είναι ή γίνεται Έλληνας, είναι έκφανση της συλλογικής μας πολιτικής αυτο-αντίληψης έναντι της ανθρωπότητας και εκφεύγει, ως προς τον πυρήνα της, του δικαστικού ελέγχου.