Άρθρο στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ . ~ agapinos

Να υπερασπιστούμε το δικαίωμα στην διαφορά

Από την πρώτη στιγμή που το προτεινόμενο σχέδιο νόμου το οποίο αποδίδει την ελληνική ιθαγένεια και δικαίωμα ψήφου στους μετανάστες, δόθηκε στην δημοσιότητα, μία σειρά από πρόσωπα και φορείς τάχθηκαν αναφανδόν εναντίον του. Μία σειρά από πρόσωπα και φορείς με διαφορετική πολιτική ιστορία, διαφορετική πολιτική διαδρομή και φαινομενικά τουλάχιστον, διαφορετική ιδεολογική προσέγγιση των πραγμάτων. Γι' αυτό και μόνον, ίσως, θα έπρεπε να ευχαριστήσουμε την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, για το ότι έθεσε δηλαδή σε μια πολιτική και ιδεολογική προσέγγιση διαφορετικούς χώρους δημιουργώντας παράλληλα και τις ανάλογες ζυμώσεις που αφορούν την έννοια του πατριωτισμού αλλά και τις αιτίες της απόρριψης του συγκεκριμένου νομοσχεδίου.
Στα πλαίσια αυτών των ζυμώσεων ακούστηκε από διαφόρους, καλοπροαίρετα πιστεύουμε, η άποψη ότι «ναι μεν απορρίπτουμε την απόδοση ιθαγένειας αλλά αυτό δεν γίνεται για λόγους φυλετικούς» ή επίσης ότι «το στοίχημα του νέου πατριωτισμού είναι η ενσωμάτωση των μεταναστών στον ελληνικό πολιτισμό». Η μεν πρώτη θεώρηση πιστεύουμε ότι οφείλεται στην φοβία των εκ φερόντων της να μην κατηγορηθούν ως «ρατσιστές», υπόθεση εκ των προτέρων καταδικασμένη, αφού η κάθε διάθεση απολογίας φέρει το σπέρμα της αποτυχίας. Όσο για την δεύτερη, οφείλεται στην λανθασμένη θεώρηση της έννοιας «πολιτισμός».
Πολιτισμός και μαζί με αυτόν και γλώσσα και θρησκεία δημιουργούν οι άνθρωποι βάση των εθνικών χαρακτηριστικών τους αλλά και των ιστορικών συνθηκών. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να είναι φορείς και δημιουργοί πολιτισμού αλλά ανάλογα με τα εθνολογικά χαρακτηριστικά τους παράγουν τον ελληνικό πολιτισμό, τον αραβικό, τον κινέζικο και ούτω καθ' εξής. Δεν είναι τυχαίο ότι και ο Ηρόδοτος στην πρώτη ιστορικά καταγραφή πολιτισμικών φαινομένων, ιεραρχεί στα δημιουργικά αίτια αυτών πρώτα το όμαιμον και μετά το ομόγλωσσο και το ομότροπο. Αλλιώτικα, θα έπρεπε να φανταστούμε τους Έλληνες, αν κατοικούσαν για παράδειγμα στην Πολυνησία να παράγουν πολιτισμό κανιβάλων. Όχι ότι έχουμε κάτι με τους κανίβαλους, αρκεί αυτοί να μένουν στον τόπο τους και εκεί ας κανιβαλίζουν όποιον και όσο θέλουν.
Ο πολιτισμός με την ευρύτερη έννοιά του, ως δημιουργός και γλώσσας και εθίμων και θρησκείας και εικαστικής δημιουργίας, είναι παράγωγο και μόνον της εθνικής καταγωγής και των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών που έχει αυτή, και η ομορφιά του πολιτισμού έγκειται στην ποικιλία των διαφορετικών προσεγγίσεων αυτού από τα έθνη, από τους λαούς του κόσμου.
Είναι δε εξίσου ισοπεδωτικό, παράλληλα με την άποψη των κάθε λογής διεθνιστών, το να θέλουμε σώνει και καλά να κάνουμε μετόχους του δικού μας πολιτισμού τους άλλους. Γιατί όπως οι κοσμοπολίτες του φιλελευθερισμού και οι διεθνιστές της αριστεράς θέλουν μία ομογενοποιημένη κουλτούρα για την ανθρωπότητα, έτσι και οι Έλληνες δεν οφείλουν να μπολιάσουν τον κόσμο με τον δικό τους. Ένα πολιτισμό, ο ξένος, ο αλλογενής, μπορεί να τον ψηλαφίσει, να τον θαυμάσει έστω να προσπαθήσει να τον αντιγράψει. Ποτέ όμως δεν μπορεί να τον παράξει στα ίδια επίπεδα και με την ίδια μορφή. Όσο δε για αυτούς που μηρυκάζουν την ρήση του πλέον ιμπεριαλιστή, σοβινιστή και τοπικιστή ρήτορα της αρχαιότητας Ισοκράτη περί «της ελληνικής παιδείας μετέχοντας», το μόνο που έχουμε να πούμε είναι είτε να μάθουν μελλοντικά είτε να πάψουν να λένε ψέμματα, απομονώνοντας φράσεις.
Το διαχρονικό στοίχημα λοιπόν για τον πατριωτισμό είναι να υπερασπιστεί το δικαίωμα στη διαφορά. Το δικαίωμα δηλαδή κάθε έθνους να είναι ελεύθερο και να μπορεί έτσι να δημιουργεί πολιτισμό και όλα τα παράγωγα αυτού. Το δε στοίχημα για τους Έλληνες είναι να εξακολουθήσουν πλέον να είναι κύριοι του τόπου τους και να μην καταντήσουν ένα άχρωμο πολυπολιτισμικό μόρφωμα. Ίσως δε αυτός ο αγώνας και αυτή η προσπάθεια, να μας βοηθήσουν να καταδυθούμε ξανά στην βαθύτερη έννοια της Ιστορίας και εκτός από κοινωνοί ενός αναμφίβολα, ένδοξου παρελθόντος, να γίνουμε ξανά παραγωγοί και πολιτισμού και ιστορίας. Να πάψουμε να είμαστε αντικείμενα του ιστορικού γίγνεσθαι και ξανά να γίνουμε υποκείμενα της ιστορίας!

Δημήτρης Ζαφειρόπουλος